THÚC ĐẨY HƠN NỮA QUAN HỆ ĐỐI TÁC TOÀN DIỆN
VIỆT NAM – CANADA VÌ HÒA BÌNH, ỔN ĐỊNH, HỮU NGHỊ, HỢP TÁC VÀ PHÁT TRIỂN Ở KHU VỰC VÀ TRÊN THẾ GIỚI
Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh
Năm nay, Việt Nam và Canada kỷ niệm 45 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao. Đây là dấu mốc rất quan trọng trong quan hệ giữa hai nước, là dịp chúng ta cùng nhìn lại chặng đường đã đi qua và tự tin hướng tới phía trước. Lịch sử 45 năm qua đã cho thấy việc thúc đẩy quan hệ Việt Nam – Canada không chỉ phục vụ thiết thực lợi ích của nhân dân hai nước, mà còn đóng góp tích cực vào hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới.
Tuy Canada cách Việt Nam nửa vòng trái đất nhưng từ lâu, tình cảm gần gũi, gắn bó giữa hai dân tộc đã không ngừng phát triển. Canada đã hai lần tham gia Ủy ban đình chiến tại Việt Nam năm 1954 và 1973. Cố Thủ tướng Pierre Trudeau đã từng ủng hộ phong trào phản đối chiến tranh ở Việt Nam và là người quyết định thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam năm 1973.
Kể từ đó đến nay, Canada đã dành nhiều nỗ lực hợp tác và ủng hộ quá trình phát triển và xây dựng đất nước của Việt Nam, đặc biệt ngày từ giai đoạn đầu Đổi mới. Từ đầu những năm 1990 của thế kỷ trước đến nay, Canada, thông qua chương trình của Tổ chức phát triể qốc tế Canada (gọi tắt là CIDA) đã triển khai các chương trình hợp tác, hỗ trợ trị giá hàng trăm triệu USD, cung cấp hàng nghìn học bổng cho sinh viên Việt Nam. Nhiều địa phương, vùng miền Việt Nam đã nhận được sự hỗ trợ quý báu của Canada trong các dự án hỗ trợ vốn, kỹ thuật liên quan nông nghiệp nông thôn và thích ứng với biến đổi khí hậu. Đặc biệt, viện trợ phát triển Canada cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tiến trình cải cách thể chế kinh tế, nâng cao năng lực hội nhập của Việt Nam.
Trên nền tảng vững chắc đó, mối quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa Việt Nam và Canada suốt 45 năm qua đã không ngừng được củng cố và phát triển, được ghi dấu ấn bởi những chuyến thăm của Lãnh đạo Cấp cao hai nước. Đó là chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Canada Jean Chretien khai trương Đại sứ quán Canada tại Hà Nội năm 1994, chuyến thăm Canada của Thủ tướng Phan Văn Khải năm 2005 với việc hai bên thiết lập khuôn khổ “hợp tác tòa diện, ổn định và lâu dài”, và chuyến thăm lịch sử cấp Nhà nước lần đầu tiên của Toàn quyền Canada David Johnston tới Việt Nam tháng 11/2011. Trong những năm gần đây, quan hệ hợp tác hữu nghị Việt Nam – Canada tiếp tục được nâng lên tầm cao mới với chuyến thăm chính thức Việt Nam của Thủ tướng Canada Justin Trudeau tháng 11/2017 và việc hai bên xác lập khuôn khổ Đối tác toàn diện, chuyến thăm Canada và dự Hội nghị Cấp cao G7 mở rộng của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc tháng 6/2018 vừa qua.
Với quyết tâm lớn của Lãnh đạo và nhân dân hai nước, quan hệ Việt Nam – Canada đã và đang đi vào chiều sâu trên nhiều lĩnh vực. Về chính trị – ngoại giao, cùng với việc gia tăng trao đổi đoàn cấp cao, hai nước duy trì tiếp xúc thường xuyên bền lề các hội nghị cấp cao, diễn đàn đa phương quốc tế và khu vực. Cùng với ngoại giao Nhà nước, quan hệ hợp tác, trao đổi kênh Đảng và Quốc hội và giao lưu nhân dân, hợp tác địa phương ngày càng sôi động và hiệu quả.
Có thể nói quan hệ thương mại – đầu tư và hợp tác phát triển là điểm sáng nổi bật hất. Kể từ năm 2015, Việt Nam đã vươn lên trở thành một đối tác thương mại lớn nhất của Canada trong khối ASEAN, kim ngạch thương mại hai chiều tăng 20 – 25% mỗi năm, đạt gần 5 tỷ USD năm 2017. Canada đứng thứ 14/112 nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam với 149 dự án trị giá 4,1 tỷ USD. Kể từ năm 1990 đến nay, Canada luôn nằm trong nhóm nước hàng đầu về viện trợ hát triển cho Việt Nam với tổng giá trị ODA khoảng trên 800 triệu đô la Canada. Về giáo dục – đào tạo, Việt Nam là quốc gia đứng đầu ở khu vực Đông Nam Á về số lượng sinh viên học tập tại Canada, với 14.000 du học sinh năm 2018 (tăng gần 50% so với năm 2017). Giao lưu nhân dân, thanh niên đã và đang trở thành nền tảng quan trọng cho sự phát triển bền vững quan hệ giữa hai nước.
Ngày nay, cộng đồng hơn 250.000 người Việt Nam tại Canada đã có những đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế – xã hội và làm phong phú thêm nền văn hóa của đất nước Canada tươi đẹp. Những tinh hoa ẩm thực Việt Nam cũng đã trở nên rất quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày của biết bao người dân Canada.
Quan hệ hợp tác quốc phòng cũng đang phát triển tích cực. Việc ký kết Bản ghi nhớ về hợp tác và huấn luyện quốc phòng (MTCP) trong chuyến thăm Việt Nam của Bộ trưởng Quốc phòng Canada tháng 6/2018 vừa qua cũng như sự hợp tác đang tiến triển tích cực giữa hai bên trong lĩnh vực tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình của LHQ đã và đang góp phần tích cực vào việc duy trì hòa bình, ổn định và an ninh quốc tế và khu vực.
Về hợp tác đa phương, hai bên đã phối hợp chặt chẽ trong Năm APEC Việt Nam 2017 cũng như tại Liên hợp quốc, Francophonie, ARF, ASEAN+…. Việt Nam luôn ủng hộ mạnh mẽ và có nhiều đóng góp để thúc đẩy quan hệ Đối tác tăng cường giữa ASEAN và Canada. Tại các diễn đàn trên, Việt Nam và Canada chia sẻ tầm nhìn chiến lược về nhiều vấn đề quan trọng như tự do hóa thương mại và đầu tư, thúc đẩy chủ nghĩa đa phương, duy trì hòa bình, ổn định và trật tự dựa trên luật lệ…
Trong 45 năm qua, dẫu lịch sử có thăng trầm, nhưng quan hệ giữa Việt Nam và Canada như một đoàn tầu luôn tiến về phía trước. Canada là thành viên của G7, còn Việt Nam là một nền kinh tế đang lên, phát triển năng động. Do đó, tiềm năng và dư địa để thúc đẩy hơn nữa quan hệ Đối tác toàn diện giữa hai nước còn rất nhiều, nhất là các lĩnh vực liên quan hợp tác phát triển. Bên cạnh quyết tâm của Lãnh đạo hai nước, sự đồng hành của doanh nghiệp và người dân trong việc chủ động tìm kiếm, khai thác cơ hội hợp tác cũng đóng vai trò hết sức quan trọng. Tới đây, hai nước triển khai Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) hứa hẹn sẽ thúc đẩy hơn nữa mối quan hệ toàn diện và mạnh mẽ hơn, nhất là trên lĩnh vực kinh tế – thương mại – đầu tư và hợp tác phát triển.
Tiếp theo các chuyến thăm cấp cao quan trọng thời gian qua, việc hai nước cùng tổ chức các hoạt động thiết thực, có ý nghĩa kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao trong năm 2018 sẽ góp phần đưa quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam – Canada ngày càng đơm hoa kết trái, đáp ứng lợi ích và mong muốn của nhân dân hai nước, vì một khu vực châu Á – Thái Bình Dương hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển./.