Thủ tướng đề nghị và Quốc hội vừa phê chuẩn danh sách các bộ trưởng, cảm nghĩ của ông khi được giao trọng trách Bộ trưởng Ngoại giao?
Được phân công đảm nhận trọng trách này, tôi rất tự hào, xúc động nhưng trách nhiệm sẽ rất nặng nề.
Vinh dự, tự hào bởi tôi đã công tác trong ngành ngoại giao trên 35 năm, cùng với cán bộ, công chức, viên chức của Bộ đồng hành cùng các bộ, ngành hoàn thành tất cả nhiệm vụ của mình. Bây giờ, tôi có vinh dự lãnh đạo ngành ngoại giao phát huy truyền thống quý báu hơn 75 năm.
Vinh dự còn ở chỗ đất nước ta đang có một vị thế, cơ đồ, tiềm lực chưa bao giờ được như ngày nay.
Nếu thực lực có thì tiếng chuông sẽ to, chính vì thế, khi ngành ngoại giao phát huy được vai trò tiên phong cùng các lực lượng khác trong đó có đối ngoại Đảng, Ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân, tôi tin chắc rằng sẽ phát huy được vai trò của mình để đóng góp vào việc thực hiện khát vọng của dân tộc ta, tầm nhìn của Đảng ta là dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Trong thời gian tới, ngành ngoại giao có những ưu tiên, chương trình nhiệm vụ và hành động nào để tiếp tục gìn giữ môi trường hòa bình, ổn định cũng như nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế?
Tôi rất may mắn bởi khi nhận trọng trách Bộ trưởng Ngoại giao thì cũng là lúc Đại hội Đảng 13 đã thành công tốt đẹp, trong đó đề ra đường lối đối ngoại rất cụ thể.
Chúng ta kiên định, kiên trì đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại, chủ động tích cực hội nhập quốc tế toàn diện và sâu rộng, đồng thời sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế, với tinh thần hợp tác với tất cả các nước trên cơ sở luật pháp quốc tế, bình đẳng, cùng có lợi.
Với đường lối đó, nhiệm vụ của tôi với tư cách người lãnh đạo ngành cần phải cụ thể hóa đường lối đối ngoại của Đại hội 13, đưa đường lối vào thực tiễn, thực hiện trong thời gian tới.
Theo tôi có 4 ưu tiên. Thứ nhất, tập trung làm sâu sắc và đưa vào chiều sâu quan hệ với tất cả đối tác quan trọng, nhất là các nước láng giềng, các nước đối tác chiến lược, đối tác toàn diện, bạn bè truyền thống… Khi có quan hệ tốt đẹp với các nước này, chắc chắn môi trường hòa bình, ổn định, hợp tác của chúng ta sẽ vững chắc, vững bền hơn rất nhiều.
Thứ hai, nước ta đặt ra kỳ vọng và mục tiêu phát triển rất lớn. Ngoại giao trong thời gian tới phải tập trung toàn lực để phục vụ cho sự nghiệp phát triển đất nước. Trong đó, ngoại giao chính trị, ngoại giao văn hóa, công tác đối với người Việt Nam nước ngoài cũng đều phải phục vụ cho mục tiêu phát triển.
Ngoại giao kinh tế trong thời gian tới sẽ là trọng tâm triển khai. Trong đó, việc tranh thủ nguồn ngoại lực rất quan trọng phục vụ cho yếu tố nội lực. Hợp tác quốc tế sẽ giúp cho Việt Nam hội nhập, phát triển, thực hiện mục tiêu, khát vọng của mình.
Ngoại giao có thể vừa tham mưu hỗ trợ với mạng lưới cơ quan đại diện (96 cơ quan đại diện nước ngoài), chúng tôi học tập, chia sẻ kinh nghiệm các nước về mô hình phát triển, hợp tác đầu tư, tranh thủ các nguồn lực trong đó có viện trợ không hoàn lại, cả đầu tư nước ngoài…
Quan trọng hơn là trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay, ngành ngoại giao cần có những đột phá mở đường vào các thị trường khác nhau, vừa là mở thị trường cho đất nước, vừa là áp dụng tiếp thu công nghệ mới nhất của cách mạng công nghiệp 4.0 vào quá trình chuyển đổi số, phát triển bền vững.
Thứ ba, vị thế quốc tế của Việt Nam trong thời gian qua đã nâng lên rất cao. Hoạt động đối ngoại đa phương được triển khai rất mạnh mẽ. Chúng tôi đặt trọng tâm phải tham gia tích cực, chủ động vào các diễn đàn, tổ chức đa phương. Trên cơ sở đó, chúng ta tham gia định hình và phát triển các luật chơi khi hội nhập quốc tế; phát huy sáng kiến để nâng cao vị thế đất nước với tư cách là một thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế.
Với tinh thần đó, trước mắt chúng ta phải hoàn thành xuất sắc vai trò là Chủ tịch Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc trong tháng 4 này và hoàn thành nhiệm vụ ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an trong năm nay; tham gia tích cực vào các hoạt động khác của LHQ, trong đó có gìn giữ hòa bình.
Chúng tôi sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và các bộ, ngành khác để Việt Nam tích cực tham gia các diễn đàn không chỉ có LHQ mà tới đây là hoạt động của khu vực như ASEAN, APEC, ASEM…
Thứ tư, chúng ta hội nhập quốc tế sâu rộng, có cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài 5,3 triệu người, số người lao động, học tập, làm việc ở nước ngoài cũng ngày càng tăng. Do đại dịch Covid-19, mọi hoạt động bị ngưng trệ và công tác bảo hộ công dân phải được tăng cường.
Trước mắt, chúng tôi coi đây là trọng tâm, vừa để kết nối bà con ở nước ngoài hướng về quê hương để phát triển đất nước, đồng thời cũng thể hiện tinh thần của Nhà nước ta với cộng đồng bà con ở nước ngoài. Công tác bảo hộ công dân được thực hiện làm sao để bà con yên tâm. Trong điều kiện cho phép thì về nước an toàn hoặc là cư trú ở nước sở tại cũng được hỗ trợ tích cực để đảm bảo bà con vừa giữ được bản sắc dân tộc, giữ tiếng Việt, hội nhập vào sở tại, và ngày càng gắn bó với quê hương để phát triển đất nước.