Chuyến thăm Việt Nam lần đầu tiên của Bộ trưởng Ngoại giao Canada Melanie Joly, trong bối cảnh đặc biệt của quan hệ song phương, đã góp phần nêu bật tầm quan trọng ngày càng tăng của mối quan hệ và củng cố quyết tâm phát triển sâu rộng tất cả lĩnh vực hợp tác.
Trong khuôn khổ chuyến thăm từ ngày 12-14/4, Bộ trưởng Melanie Joly chào xã giao Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, hội đàm với Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn, làm việc với Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên và thăm tỉnh Thái Nguyên.
Chuyến công du lần đầu tiên tới Việt Nam của Bộ trưởng Melanie Joly diễn ra trong bối cảnh đặc biệt, khi hai nước kỷ niệm 5 năm thiết lập quan hệ Đối tác toàn diện (2017-2022), tiến tới kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 2023.
Mong muốn mở rộng hợp tác
Tổng thể quan hệ song phương trong gần 50 năm qua với những bước phát triển quan trọng đã được các nhà lãnh đạo điểm lại trong các cuộc trao đổi cấp cao.
Tại hội đàm, hai Bộ trưởng Ngoại giao đều nhất trí đánh giá quan hệ Việt Nam-Canada tiếp tục được củng cố và phát triển tích cực trên nhiều lĩnh vực. Bộ trưởng Mélanie Joly khẳng định Canada coi trọng, mong muốn mở rộng hợp tác với Việt Nam.
Hai nước xác lập quan hệ Đối tác toàn diện tháng 11/2017 nhân chuyến thăm chính thức Việt Nam và dự Hội nghị cấp cao APEC của Thủ tướng Canada Justin Trudeau. Tuyên bố chung đã đề ra các nguyên tắc cơ bản, tập trung vào bảy lĩnh vực hợp tác: chính trị – ngoại giao, thương mại – đầu tư, hợp tác phát triển, quốc phòng – an ninh, văn hóa – giáo dục, khoa học – công nghệ và giao lưu nhân dân.
Thời gian qua, trước “kẻ thù chung” là đại dịch Covid-19, hai bên thường xuyên điện đàm, gửi thư thăm hỏi lẫn nhau, duy trì tiếp xúc, thúc đẩy hợp tác phòng chống đại dịch.
Trong công tác bảo hộ công dân, Việt Nam cho phép Canada dừng hạ cánh kỹ thuật máy bay ở sân bay Nội Bài để đón công dân Canada từ Trung Quốc; Canada cấp phép cho máy bay Việt Nam sang đón công dân Việt Nam về nước.
Dù cũng phải vật lộn trong cuộc chiến với Covid-19 song Canada đã có những hỗ trợ thiết thực cho Việt Nam như tặng 120.000 khẩu trang N95 để Việt Nam phòng chống dịch; hỗ trợ 700 nghìn CAD khắc phục thiên tai ở miền Trung Việt Nam.
Năm 2021, Canada hỗ trợ 3,5 triệu CAD cho Quỹ Ứng phó Covid-19 của ASEAN.
Nhân dịp này, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn đề nghị Canada sớm công nhận hộ chiếu vaccine của Việt Nam, tạo điều kiện cho cộng đồng người Việt Nam tại Canada ổn định cuộc sống, học tập và làm việc.
Về đa phương, hai bên nhất trí tiếp tục hợp tác chặt chẽ tại các diễn đàn đa phương khu vực và quốc tế như Liên hợp quốc, APEC, ASEAN, Cộng đồng Pháp ngữ Francophonie.
Về tình hình Biển Đông, hai bên khẳng định đề cao việc tuân thủ luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982.
Tận dụng tối đa cơ hội
Thương mại và đầu tư được xem là động lực quan trọng của quan hệ Việt Nam-Canada, cũng là một trong những điểm nhấn nổi bật của chuyến thăm.
Bộ trưởng Ngoại giao hai nước đặc biệt nhấn mạnh việc tận dụng tối đa cơ hội từ Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Hiệp định đi vào hiệu lực từ năm 2019, đánh dấu giai đoạn mới trong quan hệ kinh tế, thương mại và đầu tư giữa hai nước.
Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của Canada trong khu vực ASEAN và là đối tác thương mại lớn thứ 10 trên thế giới của Canada. Canada là đối tác thương mại lớn thứ hai của Việt Nam tại khu vực châu Mỹ.
Bất chấp dịch bệnh Covid-19, kim ngạch thương mại song phương năm 2021 tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ đạt 6,029 tỷ USD, tăng 18,52% so với năm 2020. Riêng hai tháng đầu năm 2022, thương mại hai chiều đạt gần 1 tỷ USD.
Về đầu tư, tính đến tháng 11/2021, Canada là nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ 14 của Việt Nam với 231 dự án với tổng vốn đạt hơn 4,81 tỷ USD.
Doanh nghiệp và nhà đầu tư Canada nhận thấy cơ hội lớn trong các lĩnh vực nông nghiệp, giáo dục, thông tin truyền thông, cơ sở hạ tầng, công nghệ, hàng không và năng lượng sạch…
Tháng Giêng vừa qua, Canada và Việt Nam đã thành lập Ủy ban hỗn hợp về kinh tế, giúp tăng cường đối thoại và hợp tác, thúc đẩy quan hệ kinh tế và thương mại song phương.
Tháng 11/2021, tuyên bố khởi động đàm phán Hiệp định thương mại tự do ASEAN – Canada đã đánh dấu mốc lịch sử trong quan hệ giữa Canada và khu vực ASEAN. Trong bối cảnh nhiều lợi thế như vậy, Việt Nam đang trở thành đối tác khu vực quan trọng của Canada.
Thúc đẩy bình đẳng giới
Cách Hà Nội hơn một giờ chạy xe, nữ Bộ trưởng Ngoại giao đến từ “xứ sở lá phong” có chuyến thăm tỉnh Thái Nguyên để gặp gỡ phụ nữ dân tộc thiểu số và tìm hiểu thêm về cách thức hỗ trợ phát triển của Canada giúp củng cố các doanh nghiệp do phụ nữ lãnh đạo trong bối cảnh biến đổi khí hậu và đại dịch Covid-19.
Nhìn lại, tổng giá trị ODA Canada dành cho Việt Nam từ năm 1990 đến nay là hơn 1,33 tỷ USD, tập trung chủ yếu vào lĩnh vực xóa đói, giảm nghèo, đảm bảo quyền phụ nữ, trẻ em gái, phát triển nông nghiệp, nâng cao năng lực, hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, an toàn thực phẩm…
Canada là một trong những quốc gia đi đầu về thúc đẩy và bảo vệ quyền phụ nữ, nâng cao đáng kể vai trò lãnh đạo về bình đẳng giới, trao quyền cho phụ nữ bằng chính sách ngoại giao nữ quyền.
Thời gian qua, ở Việt Nam, phù hợp với cam kết của Canada về xóa bỏ bạo lực trên cơ sở giới ở phạm vi toàn cầu, Đại sứ quán Canada đã hỗ trợ các tổ chức địa phương trao quyền cho phụ nữ và trẻ em gái.
Năm nay, Đại sứ quán đã hỗ trợ Viện Nghiên cứu Phát triển Xã hội (ISDS) thực hiện dự án “Phụ nữ di cư lao động an toàn và phòng chống bạo lực trên cơ sở giới”; tài trợ cho trường Đại học Công nghệ thông tin và Truyền thông thuộc Đại học Thái Nguyên thực hiện một dự án khác mang tên “Ứng dụng Công nghệ số để tăng hiệu quả kinh doanh trực tuyến cho phụ nữ khuyết tật vùng Đồng bằng sông Hồng, Việt Nam”.
Canada cũng đang tham gia hỗ trợ cho các sáng kiến địa phương mang tên “Phụ nữ dân tộc thiểu số – Nhà vô địch của sự thay đổi – Trao quyền kinh tế và xã hội cho phụ nữ dân tộc thiểu số ở Việt Nam”.
Như vậy, chuyến thăm của Bộ trưởng Ngoại giao Melanie Joly đã góp phần nêu bật tầm quan trọng ngày càng tăng của mối quan hệ song phương, củng cố quyết tâm của hai nước để phát triển sâu rộng tất cả các lĩnh vực hợp tác.